دکتر سید حسین حسینی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : کشور در یک سال اخیر شرایط بد اقتصادی را جبران می کند که ناشی از تحریم ها و شیوع ویروس کرونا است. 

وی گفت : تحریم ها که در یک سال اخیر شدت گرفت مشکلات فراوانی را برای بخش های مختلف تولیدی ، اقتصادی ، بازار و همچنین بازارهای خارجی کشور ایجاد کرده است. این تحریم ها که با هدف ضربه زدن به اقتصاد کشور و معیشت مردم بسیار هدفمند طراحی شده بود تاکنون آسیب های جدی برای بخش های مالی و پولی کشور هم به همراه داشت.

استاد بازنشسته دانشگاه مازندران افزود : خوشبختانه تحریم ها نتوانست اقتصاد ایران را به ورشکستگی بکشاند زیرا بخش های تولیدی و اقتصادی کشور بر خلاف تصورات تحریم کنندگان چند وجهی و متنوع و گسترده هستند و به همین دلیل هم توانستند با کمک مجموعه دولت و نظام با تحریک بازار داخلی شانه زیر بار تحریم ها خم نکنند و از سوی دیگر نیازهای اساسی کشور را رفع کنند و تا حدودی هم منابع درآمدی را نیز با اصلاحات نظام مالیاتی تامین کردند.

وی شیوع کرونا را برای اقتصاد در حال جان گرفتن کشور یک ضربه سنگین توصیف کرد و گفت : در چنین شرایطی ایران همراه با دیگر نقاط دنیا با بحران شیوع ویروس کرونا مواجه شد که تمامی ابعاد اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و همچنین بهداشتی را مورد تهدید قرار داد . این ویروس برای اقتصاد کشور ما که پیش‌تر مورد هجوم تحریم ها بود یک سم مهلک محسوب می شد که در عمل نیز عواقب منفی را برای طیف وسیع اقتصاد از بازار خرد تا بخش های صنعتی به بار آورد. 

دکتر حسینی ویژگی بازار را تحرک در تقاضا و عرضه دانست و افزود : ویروس کرونا همانند دیگر نقاط دنیا آسیب جدی به تحرک عرضه و تقاضای بازار ایران وارد کرد و عملا بازار را به سمت رکورد پیش برد. خانه نشینی ، تعطیلی پی در پی بازار و کاهش درآمد ناشی از توقف بخش قابل توجهی از کسب و کارها و همچنین سردی سرمایه گذاری در بخش مسکن همگی کاهش منابع درآمدی و کاهش تقاضا را به همراه داشت. این مساله چرخه بخش تولید را که در حال عبور از پیچ تند تحریم ها بود مورد آسیب قرار داد. 

کارشناس مسائل اقتصادی گفت: اثرات محدودیت های کرونایی بیش از هرجایی بر مناطقی که بر اقتصاد بازار و خدمات تکیه داشتند بیشتر از مناطق صنعتی تاثیر گذاشت که البته برای مناطق صنعتی هم در بعد کاهش مصرف تولیدات آسیب زا بود. استان هایی همچون مناطق شمالی و جنوبی کشور که بیشتر بر بازار خرده فروشی و همچنین خدمات در حوزه گردشگری متکی هستند نهایت خسارت را از محدودیت های کرونایی تجربه کردند. 

وی افزود : اگر چه تداوم شیوع ویروس کرونا یک مشکل بهداشتی و خارج از حوزه اقتصادی است ولی عواقب آن بیشترین تاثیر را بر اقتصاد داشته و خواهد داشت . یکی از تبعات آن تنگ شدن معیشت مردم است. در سطح کلان اقتصادی شاید بتوان مسائل را با سیاسیت های انقباضی و روش های دیگر برطرف کرد، اما این روزها قرمزی کرونا بیش از بخش کلان ، بر سفره مردم اثر منفی گذاشته است.

این استاد دانشگاه گفت : محدودیت های جدید و همچنین محدودیت های پیشین کرونایی که به طور میانگین حدود ۸۰ درصد کسب و کار و مشاغل خرد را در بر گرفت و اغلب در کوتاه مدت اجرایی شد، به طور کلی چرخه تولید را از تامین منابع تا خط تولید و زنجیره فروش در بازار تحت تاثیر قرار داد و اثراتی بلند مدت در پی خواهد داشت که مثال بارز آن کاهش تمایل به خرید و تقاضا است که موتور محرک تولید محسوب می شود.

کارشناس مسائل اقتصادی اثرات بلند مدت و کوتاه مدت محدودیت های کرونایی و تعطیلی بازار را دغدغه ای ثانویه عنوان کرد و گفت: مهم تر از این ، تاثیر منفی تعطیلی بازار بر چرخه تولید است که با قطع زنجیره از طرف تقاضا ، تولید را نیز با بحران مواجه خواهد کرد. از آنجایی که زنجیره تولید مربوط به استان خاصی با رنگ آمیزی خاص کرونایی نمی شد، در صورت آسیب به این چرخه کل اقتصاد به سمت بحران پیش خواهد رفت. 

حسینی تاکید کرد: باید مسئولان در مورد اعمال و یا تمدید محدودیت ها نگاه منطقه ای و محلی خود را کنار بگذارند و اقتصاد را در یک دایره و چرخه ببینند. تعطیلی اخیر بازار برخی استان ها و حتی شهرها می تواند در شرایط فعلی مشکلات عمیقی برای معیشت مردم تا کل اقتصاد ایجاد کند. 

اثر بی‌تابی اقتصادی بر تعاملات اجتماعی

این کارشناس اقتصادی همچنین به تاثیر محدودیت های کرونایی بر زندگی اجتماعی اشاره کرد و گفت: نباید شک کرد که محدودیت ها تاثیر منفی بر تعاملات اجتماعی از جمله رفتار و نگرش سیاسی ، بهداشت عمومی ، امید و تحرک خواهد گذاشت که در شرایط فعلی بزرگ‌ترین عوامل پایداری و تاب آوری مردم و اقتصاد کشور است. 

وی افزود : همان طور که گفتیم تعطیلی متداوم و مستمر بازارها بر درآمد طیف وسیع جمعیتی اثر منفی دارد که معیشت آنها را تحت الشعاع قرار می دهد و این شرایط انگیزه و امید اجتماعی ، سیاسی و شادابی را به سطح پایینی نزول خواهد داد. در صورتی که امید و انگیزه در بین مردم نباشد نمی توان شاهد تحرک اقتصادی بود. 

او ادامه داد : تجمیع همه این مسائل بر نوع رفتارهای اجتماعی حتی در جزئی ترین سطح مثل روابط خانوادگی ، مشارکت اجتماعی ، نوع دوستی ، حمایت از یکدیگر ، و مسائل کلان تر همانند انتخابات، سرمایه گذاری  و موارد دیگر اثرات منفی در پی خواهد داشت.

حسینی با بیان اینکه موضوع کرونا مشکلی درگیر با سلامت و بقای جامعه است ، گفت : شاید برای مدیریت کرونا راهی جز محدودیت ها نباشد، اما می توان برای این محدودیت ها مشوق های اقتصادی و مالی در نظر گرفت. البته حتی مشوق های اقتصادی نیز نمی توان از خسارت بر چرخه تولید بکاهد که حفظ این چرخه در شرایط فعلی باید اولویت همه سطوح نظام باشد. 

مدیریت کرونا باید از محدودیت ها عبور کند

استاد پیشین اقتصاد سیاسی دانشگاه مازندران محدودیت های کرونایی در بخش بازار را علاج موقت و مقطعی توصیف کرد و گفت : این سختگیری ها همان طور که تجربه شد در حال بی اثر شده است و باید راه حلی تازه برای مدیریت کرونا تدبیر و عمل شود. 

وی جذب واکسن های ویروس کرونا را به هر شکلی ضروری دانست و افزود : اکنون برای حفظ ساختارهای اقتصادی، معیشت و جان مردم و همچنین ایجاد ثبات در بازار باید این واکسن ها در کوتاه ترین زمان تهیه و برای مردم تجویز شود. 

حسینی گفت: دورنمایی خطرناک و تاریکی برای اجرای سختگیری بر بازار قابل تصور است که همه باید نسبت به آن هوشیار باشند. مردم در حال خسته شدن از محدودیت ها و ناامید شدن از اثربخشی این اقدامات هستند. با وجود اینکه اجرای محدودیت های کرونایی برای پیشگیری همزمان ویروس کرونا و آنفلوانزا در فصل سرما ضروری بود، اما باید حوزه مدیریت کرونا راه حل ها متفاوتی را دنبال کند. 

وی افزود : سال گذشته در شرایط سخت اقتصادی ، بازار کشور شب عید خود را از دست داد و نباید این شرایط به عید امسال نیز کشیده شود زیرا دیگر تاب‌آوری مردم و بازار به پایین‌ترین سطح رسیده است. 

این استاد دانشگاه اتخاذ تدابیر جدید برای برون رفت همزمان از تحریم ها و بحران ویروس کرونا جهت نجات اقتصاد کشور را الزامی دانست و تاکید کرد : اقتصاد کشور باید از به هر شکلی که شده برای تامین مالی و ثبات از مرزهای ایران خارج و وارد بازارهای جهانی شود زیرا با منابع داخلی ترمیم اقتصاد و حرکت دادن چرخ توسعه باید دهه ها منتظر ماند.