محمدعلی دهقان دهنوی، رییس سازمان توسعه تجارت صبح امروز در نشست خبری با خبرنگاران گفت: امسال بیست و هشتمین سال برگزاری روز ملی صادرات در کشور است و امسال نیز این رویداد با حضور رییس جمهور و وزیر صمت برگزار می‌شود. همچنین امسال در ۴۰ گروه کالایی و پنج گروه فناورانه و پنج گروه خدمات، ارزیابی و انتخاب صادرکنندگان ممتاز انجام می شود و ۴۴۹ شرکت متقاضی قرارگیری در فهرست صادرکنندگان نمونه بوده اند. 

دهقان دهنوی ادامه داد: علاوه بر ۵۰ گروه یادشده سه بخش ویژه هم اضافه شده تا محورهای جدیدی از تلاش صادرکنندگان را ارج دهیم،  بخش اول شرکتی است که بالاترین میزان رشد صادرات را داشته دوم شرکتی است که بیشترین بازارهای صادراتی داشته و سوم شرکتی است که بهترین عملکرد را در رفع تعهدات ارزی داشته است و علاوه بر اینها از صادرکنندگان ممتاز و مدال آور نیز تقدیر خواهد شد و این رویداد بهانه ای است که اهمیت صادرات بار دیگر در کشور مطرح شود. 

ریس سازمان توسعه تجارت در ادامه آماری از تجارت کشور در سال گذشته و جاری ارائه داد و اظهار کرد: در سال گذشته ارزش صادرات ۴۹.۳ میلیارد دلار بود که از نظر وزن ۹٫۸ درصد افزایش داشت ما نظر ارزش متاسفانه ۸٫۹ درصد کاهش پیدا کرد. همچنین واردات کشور در سال گذشته ۶۶٫۲ میلیارد دلار بود که از نظر وزن  4.4 و از نظر ارزش ۹٫۸درصد افزایش داشت. در نتیجه تراز تجاری منفی ۱۶٫۸ میلیارد را در سال گذشته در تجارت غیرنفتی داشتیم و کل ارزش تجارت کشور در سال گذشته ۱۱۵ میلیارد دلار بود.

وی در ادامه آمار شش ماهه اول امسال را اظهار کرد و گفت: در شش ماهه اول امسال ۷۰ میلیون تن صادرات به ارزش ۲۵.۸ میلیارد دلار انجام شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳.۴ درصد فزایش وزن و ۶.۵ درصد افزایش داشته است و ترازی تجاری کشور در نیمه اول امسال نسبت به نیم سال ابتدایی سال گذشته منفی بود. 

دهقان پنج مقصد صادراتی اول کشور را در سال جاری چین، عراق، امارات، ترکیه و افغانستان اعلام کرد و گفت: این پنج کشور در مجموع هفتاد و پنج درصد صادرات ما را به خود اختصاص دادند.

وی در ادامه به واردات کشور در نیمه اول امسال پرداخت و توضیح داد: در نیمه سال ابتدایی ۱۴۰۳، ۱۸٫۲ میلیارد تن واردات  داشتیم که ارزش آن به بیش از ۳۲ میلیارد دلار رسید.

معاون وزیر صمت از تراز تجاری منفی ۷ میلیارد دلاری در نیم سال اول امسال خبر داد و از امارات، چین، ترکیه، آلمان و هند به عنوان اصلی‌ترین مبادی وارداتی یاد کرد که ۷۹درصد واردات کشور از آنها انجام می شود. 

دهقان دهنوی چهار دلیل که عامل منفی شدن تراز تجاری منفی در سال گذشته دانست و توضیح داد: کاهش قیمت‌های جهانی به ویژه در مورد کالاهای پتروشیمی و کاهش ۵٫۳ میلیارد دلاری صادرات گاز سبب این اتفاق شد اما موضوع وضع عوارض صادراتی بر کالاهای خام و نیمه خام کشور  تاثیر زیادی داشته است. سازمان توسعه تجارت در کل با اینکه صادرات این مواد هنر نیست موافق است اما از نظر نحوه برخورد با صادرکنندگان این کالاها مخالف است و راهکار مقابله با این صادرات را سرمایه گذاری برای تولید مواد با ارزش افزوده می داند. 

وی خاطرنشان کرد: عوارض باید به گونه‌ای بر این کالاها طراحی شود که انگیزه سرمایه گذاری برای کالاهای با ارزش افزوده ایجاد شود نه اینکه با امور سلبی کشور را از ارز حاصل از صادرات مواد خام و نیمه خام محروم کنیم با توجه به اینکه بازارهایی که از دست رفتند دیگر به راحتی به دست نمی‌آیند و می توان از منابع حاصل از صادرات کالاهای نیمه خام به کالای با ارزش افزوده اقدام کرد. همچنین وضع قوانین خلق الساعه و ایجاد محدودیت برای بازرگانان و انباشت قوانین بعضا متعارض فرآیند صادرات را به شدت مختل کرده و صادرکننده را چنان در تله مقررات گیر می اندازد که صادرکنندگان از ترک عرصه صادرات می گویند. 

رییس سازمان توسعه تجارت در ادامه به پرسش های خبرنگاران پاسخ داد و اظهار کرد: شورای عالی صادرات غیرنفتی بیش از سه سالی است تشکیل نشده و آقای عارف از پیشنهاد ما در زمینه استقبال کردند و اولین جلسه هم به زودی تشکیل و تلاش می‌شود مصوبات این شورا باید به عنوان مصوبات هیات وزیران باشد.

وی محدود بودن مقاصد صادراتی را تایید کرد و گفت: مقاصد صادراتی ما محدود هستند اما برخی آنها می توانند های منطقه ای باشند برای صادرات دوباره به طور مثال امارات همین نقش را دارد. 

دهقان دهنوی درباره پیوستن ایران به سازمان توسعه تجارت گفت: قطعا هیچ کارشناس باسوادی رد نمی کند که ایران باید به سازمان تجارت جهانی بپیوندد و این یک الزام است اما چون در سنوات اولیه تأسیس این پیمان قاطعیت لازم نداشتیم موفق نشدیم ما نیروهای توانمندی در سازمان توسعه تجارت داریم که به کمک آنها می توانیم در حد توان این امر را محقق کنیم. در سازمان تجارت بر پیوست ایران به سازمان تجارت جهانی کار می‌کنیم البته تصمیم گیری به مراجع بالاتر برمی‌گردد و در صورتی که موافقت شود کار اجرایی آن در سازمان آغاز می شود. 

معاون وزیر صمت درباره فاصله نرخ نیما با نرخ ارز در بازار آزاد گفت و توضیح داد: این اختلاف مشکل زا است و به ایجاد زمینه های فساد و رانت و نارضایتی صادرکنندگان و واردکنندگان اصیل انجامیده و زمینه فعالیت افراد رانت جو در تجارت را فراهم آورده است، یکی از راههای تسهیل یا تجارت رفع نظام چند نرخی است و ما باید با سرعت بیشتر به سمت کاهش فاصله ارز نیما و ارز آزاد برویم. 

وی درباره عضویت ایران در سازمان های منطقه ای گفت: برای توسعه تجارت شروطی وجود دارد و وارد شدن به پیمان های تجاری شرط لازم است اما شرط کافی نیست این امر فرصت هایی را به وجود می آورد از جمله اینکه هماهنگی هایی بین ایران و طرف های تجاری ایجاد می شود، ما در تحریم‌ها برای  توسعه تجارت مشکلات زیادی داریم و امکان نقل و انتقالات وجود ندارد و برای تاجران ما امکان تبادلات مالی از مسیرهای رسمی وجود ندارد و آنها از راهکارهای غیررسمی باید این کار را انجام دهند با این حال تحریم ها به این معنی نیست که ما متوقف شویم و پیمان های منطقه ای در همین فضا ایجاد می شود. من اذعان دارم کارایی روش های کنونی مانند روش های رسمی کارایی ندارد و احساس من هم مثل شما این است که ظرفیت ها محدود است اما به معنی متوقف شدن نیست و با ابتکار عمل می توانیم با محدودیت ها برخورد کنیم. 

دهقان تصریح کرد: تاکید من بر تجارت آزاد به این دلیل است که هدف را گم نکنیم و مرتب باید این راهکار اصلی را یادآوری کنیم و مسیر را برای توسعه روابط چندجانبه با کشورهای مختلف هموار کنیم و خوشبختانه با تلاش هایی صادرکنندگان و واردکنندگان ما دارند موفق هستند و بخش خصوصی ما راه های دور زدن تحریم ها را خیلی خوب پیدا کنند و ما باید دست از سر آنها بردارند و بگذاریم آنها کار کنند‌. 

وی در مورد بیش اظهاری و کم اظهاری بازرگانان گفت: حتما در آمار اعلامی صادرات و واردات کن اظهاری و بیش اظهاری وجود دارد و این ها به دلیل تفاوت نرخ ارز است و این امر تمایل به بیش اظهاری و کم اظهاری را افزایش می دهد و این هم از نتیجه منفی دو نرخی بودن است و در آمار اعلامی باید درخواست خطا را در نظر بگیریم و این خوب نیست که نتوانیم به تراز تجاری اعتماد کنیم این امر مطلوب نیست اما این یک واقعیت علنی است که فاصله نرخ ارزها در بازار آزاد و نیما انگیزه را برای کم اظهاری و بیش اظهاری بالا می برد. اما نمی توان نتیجه گرفت که تراز تجاری ما منفی نیست./ ایلنا