×

منوی بالا

منوی اصلی

دسترسی سریع

اخبار سایت

ویژه های خبری

امروز : جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳
رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

انسان ها تنها موجودات زنده روی کره زمین نیستند در حقیقت انسان فقط یک صدم درصد جمعیت حیات روی کره زمین را تشکیل می دهد و فقط یکی از تقریبا هشت میلیون گونه جاندار بر روی این کره خاکی است با این وجود احتمالا انسان بی رحم ترین آنهاست چرا که به تنهایی ۵۰ درصد حیات طبیعی را از بین برده است در واقع تخریب و تکه‌تکه‌شدن محیط‌های طبیعی، گسترش شهرنشینی، توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل و یا بهره‌برداری بیش از حد از منابع بر تنوع زیستی تأثیر گذاشته است.

همه این مخلوقات خداوندی دقیقا عین انسان حق زندگی دارند حقی که گاهی بر اثر بلایای طبیعی و بیشتر از آن به دلیل زیاده خواهی و جاه طلبی انسان ها تهدید می شوند، به طوری که با این روند حیوانات یکی یکی به زمین افتند و از بین می روند، گونه های گیاهی نابود می شوند ، رودخانه ها خشک و تالاب ها بی آب می شوند، به اعتقاد کارشناسان اکنون از دست‌دادن تنوع زیستی سریع‌تر از هر زمان دیگری در جهان در حال وقوع است، بسیاری از گونه‌های جانوری و گیاهی، هم از لحاظ تعداد جمعیت گونه و هم از نظر گسترش جغرافیایی، در حال نابودی هستند، اگر از دست‌دادن گونه بخشی از تاریخ دوره طبیعی زمین باشد، فعالیت‌های انسانی شتاب این انقراض را بیشتر کرده است به طوری که در حال حاضر شتاب انقراض تنوع زیستی ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر بیش از حد طبیعی است. 

بسیاری از دانشمندان معتقدند، دیگر هیچ شکی وجود ندارد که انقراض ششم آغاز شده است، در واقع دانشمندان درباره ظهور موج جدیدی از انقراض به عنوان انقراض ششم به عنوان نتیجه فعالیت های انسانی هشدار می دهند، تردیدی وجود ندارد که فعالیت های غیر مسوولانه بشر حیات کره زمین را مختل کرده است که اگر این روند ادامه یابد نه تنها دیگر موجودی بر روی کره زمین باقی نخواهد ماند بلکه حیات انسان نیز به خطر می افتد بر این اساس دنیا به فکر نجات کره زمین و موجودات آن برآمده است که در ایران سازمان حفاظت محیطزیست به طور عام و معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی آن به طور خاص این وظیفه را برعهده دارد.

در واقع رسالت معاونت طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، محافظت از این جانداران در مقابل انسان ها و خطرات طبیعی است که یکی از وظایفش مطالعه و شناسایی نمونه های تنوع زیستی است به طوری که تا سال ۱۳۹۲ حدود ۲۷ هزار و ۹۰۰ گونه شناسایی و ساماندهی شده بود و بانک اطلاعات آنها تکمیل شده بود اما در دولت یازدهم و دوازدهم این تعداد به ۶۴ هزار و ۳۲۰ گونه رسید که شاهد رشدی ۹۵ درصدی در این زمینه هستیم.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

ایجاد سامانه هوشمند تشخیص زودهنگام حریق در پارک ملی گلستان 

گلستان به عنوان قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت شده در کشور درگیر مشکلاتی همچون بروز آتش‌سوزی های بسیار است از این رو سازمان حفاظت محیط‌زیست با کمک وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات درصدد ارتقاء حفاظت الکترونیکی آن با استفاده از هوشمندسازی پارک برآمد که در این راستا در سال ۱۳۹۸ تفاهم نامه ای میان سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات منعقد شد تا در پارک ملی از اینترنت استفاده شود که در دولت دوازدهم این امر میسر و اکنون پارک ملی گلستان هوشمند اداره می شود و قرار است به بیشتر نقاطی که همواره خطر آتش سوزی آنها را تهدید می کند راه اندازی شود.

در راستای هوشمند کردن پارک، دوربین های حرارتی در نقاط حادثه خیزی که شناسایی شده اند نصب می شوند که در صورت وقوع حادثه ای ، اطلاعات را در لحظه ارسال می کنند که در صورت بروز آتش سوزی پیامک به صورت خودکار ارسال می‌شود.   

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

افزایش مناطق حفاظت شده 

مناطق چهارگانه در قالب پارک‌های ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه‌های حیات وحش و مناطق حفاظت‌شده با هدف حفاظت از گونه های ارزشمند گیاهی و جانوری تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد که تا سال ۱۳۵۷ وسعت این مناطق بیش از هشت میلیون هکتار بود، روزی که دولت یازدهم روی کار آمد وسعت این مناطق حدود ۱۷ میلیون هکتار بود که با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و توجه ویژه دولت به محیط زیست و  حفاظت از عرصه های طبیعی وسعت مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست به حدود ۱۹ میلیون هکتار رسید که پیش بینی می شود تا نیمه اول سال ۱۴۰۰ به ۱۹ میلیون و ۵۰۰ هکتار افزایش یابد.

در جلسه ۶ بهمن ماه ۱۳۹۹ شورای عالی محیط زیست بود که ۱۴ منطقه به مناطق حفاظت شده کشور اضافه شد و با این حساب اکنون مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست از ۲۹۰ منطقه به ۳۰۹ منطقه رسیده است به طوری که ۳۲ پارک ملی، ۵۳ پناهگاه حیات وحش، ۱۸۴ منطقه حفاظت شده و ۴۰ اثر طبیبعی ملی با مساحتی حدود ۱۹ میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار در پهنه کشور قرار دارد.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

حفاظت و احیا ۱۹ گونه در معرض تهدید 

حدود هزار و ۱۷۰ گونه مهره دار در ایران وجود دارد که براساس فهرست سرخ IUCN ( فهرست سرخ گونه های در خطر تهدید سازمان حفاظت جهانی ) حدود ۷۸ گونه از آنها در معرض تهدید قرار دارد، بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست تهیه برنامه عمل حفاظت از گونه های در خطر انقراض و تهدید را در برنامه کاری خود قرار داده و تاکنون موفق به تهیه این برنامه برای ۹ گونه جانوری از جمله خرس قهوه ای، خرس سیاه، گوزن زرد، تمساح پوزه کوتاه ( گاندو) ، سمندر لرستانی ، لاک پشت فراتی، میش مرغ، غاز پیشانی سفید و پلنگ شده است.

با توجه به اهمیت موضوع تهیه برنامه عمل حفاظت از ۱۰ گونه جانوری دیگر مانند شوکا، گورخر، آهو، قوچ و میش ، هوبره، بالابان ، ماهی قزل آلای خال قرمز، سمندر غار زی، افعی لطیفی و اردک سر سفید را در دست اجرا دارد که حتی برنامه عمل برخی از تهیه و برای تصویب و اجرایی شدن به استان ها ابلاغ شده اند.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

افزایش ذخیره گاه زیستکره 

ذخیره‌گاه زیست‌کره، مناطق حفاظت‌ شده طبیعی – زیستی بین‌المللی هستند که علاوه بر حفاظت، دستاوردهایی مانند ارائه سایت های مطالعاتی کم‌نظیر به دانشمندان و تجربه مهارت انسان در پشتیبانی از توسعه پایدار را نمایان می کنند، اعلام ذخیره‌گاه‌های زیست کره برای جلوگیری از تغییرات برگشت‌ناپذیر و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی، در عین نیاز به بهره‌برداری از طبیعت (باتوجه به رشد روزافزون جمعیت) شکل گرفته و به یکی از تقسیم بندی های مهم حفاظتی جهان تبدیل شده ‌است.

ایران کشوری پهناور و دارای تنوع زیستی و طبیعی وسیعی است و اکنون ۱۳ ذخیره‌گاه زیست کره با نام های گلستان، میانکاله، ارسباران، ارومیه، ارژن و پریشان، گنو، حرا، هامون، دنا، تنگ صیاد، سبزکوه، توران، کویر و کپه داغدر برنامه انسان و کره مسکون یونسکو ثبت شده است.  

در واقع تعداد ذخیره گاه های زیست کره در هشت سال دولت تدبیر و امید رشد داشته است به طوری که سه ذخیره گاه زیست کره تنگه صیاد در چهارمحال و بختیاری، هامون در سیستان و بلوچستان و کپه داغ در استان خراسان شمالی افزوده شده و مساحت آن از سه میلیون و ۱۹۲ هزار و ۷۵ هکتار به هفت میلیون و ۱۸۶ هزار و ۱۰۶ هکتار افزایش یافت.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

۱۹۲ منطقه شکار ممنوع 

منطقه شکار ممنوع زیستگاه‌هایی با ویژگی‌های بارز است که جمعیت جانوری آن‌ها به دلیل شکار بی‌رویه رو به کاهش است از این رو به حمایت نیاز دارند، برای مدتی محدود و به‌ طور معمول ۳ تا ۵ سال، شکار ممنوع می‌شود، چنانچه جمعیت جانوری منطقه‌ای در این دوره ترمیم شود، می‌توان آن را با توجه به سایر معیارها، به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ایران تعیین کرد. راهکار تعیین مناطق شکار ممنوع را می‌توان پشتوانه‌ای برای حفاظت از ذخایر طبیعی کشور و نوع آزمون برای بررسی قابلیت‌های مناطق، برای پیوستن به مجموعه مناطق حفاظت شده دانست.

سازمان حفاظت محیط زیست ۱۵۳ منطقه در نقاط مختلف کشور را به عنوان مناطق شکار ممنوع معرفی کرده بود که در دولت یازدهم و دوازدهم به ۱۹۲ منطقه افزایش یافت.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

افزایش پارک ملی 

پارک ملی به محدوده‌ای از منابع طبیعی، از جمله جنگل، مرتع، بیشه‌های طبیعی، دشت، رودخانه، دریاچه و کوهستان گفته می‌شود که نمایان‌گر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی هستند، دولت‌ها به منظور حفظ همیشگی وضعیت زیست‌بوم و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد گیاهان در خطر انقراض و برای جلوگیری از دخالت‌های مخرب انسانی، این مناطق را تحت حفاظت قرار می‌دهند  که در ایران پارک‌های ملی یکی از مناطق چهارگانه حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست است.

تا سال ۱۳۹۲ حدود ۲۸ پارک ملی در کشور وجود داشت که در دولت تدبیر  و امید و توجه ویژه به این بخش، تا سال ۱۳۹۹ به ۳۲ پارک افزایش یافت که رشد ۱۴ درصدی را نشان می دهد.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

رشد ۲۲ درصدی پناهگاه حیات وحش 

رده ای از مناطق حفاظت شده پناهگاه حیات وحش هستند، محدوده‌هایی با زیستگاه‌های طبیعی نمونه برای جانوران وحشی که به منظور حمایت از جمعیت گونه‌های جانوری و افزایش سطح کیفیت آن‌ها، انتخاب می‌شوند. کمترین وسعت پناهگاه‌های حیات وحش باید به حدی باشد که ضمن رفع نیاز گونه‌های جانوری، پیوستگی و ارتباط متقابل واحدهای آن‌ها را نیز تضمین کند.

این مناطق، محیط‌ های مناسبی برای فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی به ویژه در ارتباط با حیات وحش به شمار می‌آیند، بهره‌ برداری‌های مصرفی و سازگار و همچنین فعالیت‌های گردشگری کنترل شده در پناهگاه‌ های حیات وحش مجاز است.

با توجه به اینکه دولت یازدهم و دوازدهم دولتی محیط زیستی بود از این رو توجه ویژه ای به محیط زیست و محیط طبیعی داشت که بر این اساس با اقدامات صورت گرفته میزان پناهگاه حیات وحش رشدی ۲۲ درصدی داشته است به طوری که تا سال ۱۳۹۲ حدود ۴۴ پناهگاه حیات وحش در کشور وجود داشت که تا سال ۱۳۹۹ به ۵۴ پناهگاه افزایش یافت.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

رشد ۱۰ درصدی مناطق حفاظت شده 

منطقه حفاظت‌شده، یکی از مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست ایران است، سازمان محیط  زیست تعریف مناطق حفاظت شده را اراضی به نسبت وسیع با ارزش حفاظتی زیاد که با هدف حفظ و احیای رویشگاه‌های گیاهی و زیستگاه‌های جانوری انتخاب می‌شوند، می داند، مناطق حفاظت‌شده، محیط‌های مناسبی برای اجرای برنامه‌های آموزشی و پژوهش‌های زیست‌محیطی به‌شمار می‌آیند. انجام فعالیت‌های گردشگری و بهره‌برداری مصرفی و اقتصادی متناسب با نواحی هر منطقه و بر اساس طرح جامع مدیریت مناطق، مجاز است.

تا سال ۱۳۹۲ حدود ۱۶۶ منطقه حفاظت شده در ایران وجود داشت که در دولت تدبیر و امید تا سال ۱۳۹۹ به ۱۸۳ منطقه افزایش یافت که رشدی ۱۰ درصدی را نشان می دهد.

رشد ۱۳ درصدی مناطق حفاظت شده در دولت تدبیر و امید

افزایش ۱۳ درصدی اثر طبیعی ملی

آثار طبیعی ملی از نظر مقررات سازمان محیط زیست، پدیده‌های نمونه یا مجموعه‌های گیاهی و جانوری (زیست‌محیطی) نادر یا اشکال و مناظر کم‌نظیر، ویژه و غیرقابل جایگزین است که از جنبه های علمی، تاریخی یا طبیعی دارای ارزش حفاظتی هستند که به عنوان اثر طبیعی ملی، با تعیین محدوده از این مناطق حراست و حفاظت می‌شود که جزو مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست قرار دارند.

تا سال ۱۳۹۲ حدود ۳۵ اثر طبیعی ملی در ایران ثبت شده بود که تا سال ۱۳۹۹ یعنی در دولت یازدهم و دوازدهم به ۴۰ اثر رسید که رشد ۱۴ درصدی را شاهد هستیم، در مجموع تا سال ۱۳۹۲ حدود ۲۷۳ اثر طبیعی، پارک ملی و منطقه حفاطت شده داشتیم که در دولت تدبیر و امید و تا سال ۱۳۹۹ به ۳۰۹ منطقه افزایش یافت که نشان از رشد ۱۳ درصدی دارد.

از : کیمیا عبدالله پور

  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.