به گزارش تجارت گردان به نقل از ایلنا، برخی معتقدند بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی ما به دخالت دولت در اقتصاد و دستوری بودن قیمت‌ها برمی‌گردد از این رو با بریدن دست دولت از اقتصاد و آزادسازی قیمت‌ها و یا به اصطلاحِ این گروه با رفتن به سمت «اقتصاد علمی» می‌توان بخشی از مشکلات اقتصادی را حل کرد. همین نگاه بود که چند هفته‌ی پیش باعث خارج شدن لبنیات از قیمتگذاری دستوری و به تبع آن افزایش قیمت برخی از محصولات لبنی شد. 

احسان سلطانی (کارشناس مسائل اقتصادی) در خصوص ادعای حل مشکلات اقتصادی از طریق آزادسازی قیمت‌ها و حذف قیمتگذاری دستوری، گفت: این بازی که ما همه‌چیز را به دست بازار بسپاریم دیگر بازی مسخره‌ای شده است. ببینید در یک کلام باید بگویم که همه‌ی اینها زیر سر دولت است و حتی بالاتر از دولت اینها دست کسانی است که مسیر اقتصاد را تعیین می‌کنند. گران شدن دلار، افزایش سود بنگاه‌های خصولتی – رانتی و داغ کردن بورس چیزی است که آن‌ها می‌خواهند و با این کارهاست که مردم روز به روز بیشتر غارت می‌شوند. 

اقتصاد ما شبه دولتی است 

نتیجه‌ی سپردن قیمت‌ها به دست بازار، گرانی است

سلطانی ادامه داد: ببینید سپردن قیمت‌ها به دست بازار همیشه به معنای گرانی بوده است. باید توجه داشته باشیم که ما در وضعیت نرمال قرار نداریم بلکه در شرایط جنگ اقتصادی هستیم و از طرفی اقتصاد ما نه دولتی است و نه خصوصی. در واقع وضعیت الان ما نه مثل دوران جنگ است که دولت در اقتصاد دخالت می‌کرد و به هر حال نظم و نسقی به وضعیت می‌داد و نه بخش خصوصی فعال است که بگوییم عرضه و تقاضا و مبانی بازار مسیر را تعیین می‌کند. اقتصاد ما یک اقتصاد شبه دولتی است و هرج و مرج در آن وجود دارد. بخشی که نه خصوصی و نه دولتی است همه چیز را تعیین می‌کند. 

هزینه‌ی تحریم را مردم می‌دهند

اقتصاد دست عده‌ایست و همان عده هم پول مردم را غارت می‌کنند

این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد: ما چندسال است که درگیر تحریم‌ها شده‌ایم و اقتصاد ما کوچکتر و مصرف کالایی خانوارها تقریبا نصف شده است. ما حساب کردیم که ۱۵۰۰میلیارد تومان سال گذشته از جیب مردم برداشت شده است. سال گذشته در حالیکه دولت ۲۵۰هزار میلیارد کسری بودجه داشت و رشد اقتصادی منفی بود، درست در همین زمان بیست بنگاه بورسی رانتی ۲۵۰هزار میلیارد تومان سود خالص داشتند که همه‌ی این سود به خاطر رانت منابع و گرانی دلار بود. 

وی ادامه داد: در حالیکه این بنگاه‌ها اینگونه سود خالص برده‌اند، ما سال گذشته پول نداشتیم واکسن بخریم، آنوقت در همین وضعیت فقط سه میلیارد تومان ارز صرف خرید خانه در ترکیه شده است. ببینید ما دیگر به این نمی‌توانیم بگوییم اقتصاد، بلکه این هرج و مرج و تخریب و دزدی است. پس اینکه گفته می‌شود با حذف قیمتگذاری دستوری و آزاد کردن بازار، وضعیت درست می‌شود، در واقع بازیِ مسخره‌ایست که عده‌ای ذی‌نفع راه انداخته‌اند. اقتصاد دست عده‌ایست و همان عده هم پول مردم را غارت می‌کنند. 

این کارشناس اقتصادی گفت: ما حساب کردیم در سال گذشته در برج ۵ عایدی بورس تهران ۲۳میلیارد دلار یعنی دو برابر سال ۹۶بوده است؛ دقت کنید این درحالیست که قیمت ارز ۷برابر شده و آنوقت عایدی بورس به دلار دو برابر شده است؟ خب سوال من این است که این پول در این شرایط سخت اقتصادی و تحریم از کجا آمده؟ وقتی درهای کشور بسته بوده چگونه این مقدار عایدی داشته؟ پاسخ روشن است؛ دلیلش این است که مردم غارت شده‌اند. 

دولت اگر قدرت داشت افزایش نرخ تورم را کنترل می‌کرد

سلطانی بیان کرد: چه قیمتی دقیقا آزاد نیست؟ قیمت دلار که در راس همه چیز قرار دارد آزاد است؛ آنوقت چگونه می‌گویند قیمت‌ها دستوری است؟! آیا قیمت گوشت قرمز را دولت کنترل کرده است؟ اگر قیمت را دولت کنترل کرده چرا قیمت‌ها افزایش پیدا کرده؟ و حالا سوال من این است که اگر قیمت گوشت در این مدت افزایش پیدا نکرده آیا دلیل آن این بوده که دولت قیمت‌ها را کنترل کرده است؟ پاسخ منفی است، دلیل‌عدم افزایش قیمت گوشت در این چند وقت این است که مردم توان خرید گوشت نداشته‌اند؛ مردم بیچاره شده‌اند و کشش تقاضا وجود ندارد. 

وی تاکید کرد: دولت واقعا کاره‌ای نیست؛ دولت اگر می‌خواست کاری انجام دهد باید نرخ تورم را کنترل می‌کرد، و یا باید مانع افزایش قیمت کالاهایی می‌شد که به تولیدکنندگان آن سوبسید پرداخت کرده است. قرار نبود عده‌ای سوبسید بگیرند اما قیمت‌ها را آنگونه که دلشان می‌خواد افزایش دهند. 

این کارشناس اقتصادی افزود: آیا می‌توانیم بگوییم قیمت فولاد آزاد نیست؟! قیمت فولاد در طی ۱۲ سال گذشته ۴۵ برابر شده است اما آیا قیمت آب و برق و گازی که به فولاد تخصیص داده شده هم بالا رفته؟ زمانی گفتند قیمت فولاد بالا رفته و مردم ضرر کردند و قرار شد صادرات را کم کنند اما به چند روز نرسید که آن مصوبه را لغو کردند. بحث این است که همه‌ی اینها از رانت برخوردارند. دولت می‌گوید من با فساد مبارزه می‌کنم اما همه‌ی اینها بحث‌های پوپولیستی است و در عمل هیچ اتفاقی نمی‌افتد. 

سلطانی گفت: ببینید من یک نمونه از افزایش قیمت مثال می‌زنم تا شما متوجه شوید چه می‌گویم؛ علت اینکه قیمت آب معدنی افزایش پیدا کرده، گران شدن آب نبوده بلکه به دلیل افزایش قیمت پت، آب معدنی افزایش قیمت پیدا کرده است. خب صنایع پتروشیمی با همین نفت و گازی می‌چرخد که متعلق به مردم است اما سود حاصل از افزایش قیمت آن به جیب عده‌ای خاص می‌رود. 

درآمد بنگاه‌ها به دلار بالا رفته اما به ریال مالیات می‌دهند

وی ادامه داد: ببینید در سال نود مالیات بنگاه‌ها در ایران ۱۳.۲ میلیارد دلار بوده اما سال پیش مالیات ۲میلیارد دلار شده است؛ یعنی درآمد بنگاه‌ها – حالا یکی کمتر یکی بیشتر – به دلار بالا رفته اما به ریال مالیات داده‌اند؛ مالیات این بنگاه‌ها کمتر از ۶درصد بوده است. 

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: در واقع قیمتگذاری دستوری در اینجا یعنی دستمزد کارگران و هزینه‌ی بنگاه‌ها پایین نگه داشته شود و از طرفی قیمت‌ها آزاد باشد. دولت نهایت می‌گوید مقداری ملاحظه کنید که اینها اسم این وضعیت را قیمتگذاری دستوری می‌گذارند. این درحالیست که ۸۰درصد صنایع ما متکی به رانت است و عملا به معنای تولید کننده‌ی واقعی مثل چین و کره و روسیه نیستند. این بنگاه‎ها کار تولیدی انجام نمی‌دهند، نهایتِ کارشان مونتاژ یا بسته‌بندی است. 

سلطانی گفت: شما اقتصادی را نشان بدهید که طرف با کار مسکن سودهای افسانه‌ای به دست می‌آورد. هیچ جای دنیا این رانت‌ها وجود ندارد.

در ده سال جنگ اقتصادی دولت همه چیز را رها کرده است

وی در ادامه تاکید کرد: ما الان در شرایط نرمالی نیستیم؛ قرار گرفتن در همین شرایطِ جنگ اقتصادی باعث می‌شود عده‌ای فرصت‌طلب به شدت پولدار شوند و به ثروت افسانه‌ای برسند. در ۸ سال جنگی هم که با عراق داشتیم اگر دولت اقتدار نداشت و وضعیت را کنترل نمی‌کرد، همین اتفاق می‌افتاد. در این ده سال جنگ اقتصادی چون دولت همه چیز را رها کرده، عده‌ای به ثروت افسانه‌ای رسیده‌اند و در مقابل مردم هر روز فقیرتر شده‌اند. تنها راه حل خروج از این وضعیت این است که دولت نرخ دلار را واقعی کند و دولت می‌تواند این کار را انجام دهد. 

فشار دولت به تولیدکننده و بخش خصوصی واقعی

این کارشناس اقتصادی در خصوص شکایت دامداران و کشاورزان از ضرری که دیده‌اند، گفت: دولت از بنگاه خصولتی خود مثل فولاد و صنایع پتروشیمی و امثال آن مایه نمی‌گذارد و فشار خود را به بخش خصوصی واقعی می‌آورد. به طور مثال برای کنترل نرخ تورم به گندم‌کار می‌گوید باید قیمت گندم را پایین نگه دارد اما به هیچ وجه قیمت فولاد را سرکوب نمی‌کند. دولت درواقع هزینه‌ی غارتی که در بخش خصولتی می‌شود را از دامدارد و کشاورز می‌گیرد و می‌خواهد نرخ تورم را کنترل کند. 

وی افزود: دومین دلیل ضرر این گروه این است که مردم قدرت خرید ندارند و نمی‌توانند شیر و گوشت قرمز بخورند. الان اگر پولی در جیب مردم باشد صرف اجاره مسکن و پول آب و برق و حداقل نیازهای زندگی می‌شود. 

چرا با وجود جنگ در افغانستان ارزش افغانی پایین نیامد؟ 

این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از صحبتهایش با اشاره به کاهش ارزش پول ملی بیان کرد: ببینید در این چند روزی که طالبان وارد افغانستان شده و حکومت آنجا را ساقط کرده وجنگ راه انداخته، ارزش افغانی پایین نیامده است؛ یا بهتر است بگوییم در ابتدا پایین آمد اما ظرف چند روز دوباره بالا رفت. ارزش افغانی نسبت به ریال ما ۷ – ۸ درصد بالا رفته است. 

وی افزود: علتش این است که اول سیستم اقتصادی آن کشور بر مبنای این نیست که مردم را با مالیات تورمی غارت کند و دوم اینکه در آنجا سفته باز و بورس باز، فعال اقتصادی حساب نمی‌شوند. در کابل اصلا بورس کالا نداریم و این همه نوسان‌گیر و سفته‌باز نیست، بازار مالی رانتی و بانک خصوص تا این اندازه وجود ندارد. بنگاه‌های خصولتی نداریم. اما در ایران تا دلتان بخواهد اینها هستند و جیب مردم را غارت می‌کنند.